OECD i Międzynarodowy Fundusz Walutowy prognozują nam I miejsce w Europie (OECD nawet 4-te na świecie). Polską gospodarkę czeka najlepszy rok w najnowszej historii. To najlepszy moment dla wyeksponowania naszych wyników gospodarczych, wraz z PNB.
Dochód Narodowy
List otwarty do Pana Andrzeja Dudy, Prezydenta RP
Szanowny Panie Prezydencie,
Naszą wspólną troską jest, jak wierzymy, ukazywanie w czytelny sposób obywatelom – wyborcom, a szczególnie naszym przedsiębiorcom, wypracowanego przez nich efektu gospodarczego. Temu między innymi służyć powinny wskaźniki gospodarcze, publikowanie przez GUS.
Od lat znanym i uznanym w świecie wskaźnikiem jest produkt narodowy brutto (PNB), tj. dochody osiągane przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez posiadane przez nich czynniki produkcji. Skądinąd, wskaźnik ten uznawany jest w klasycznej ekonomii jako jeden podstawowych mierników rachunków narodowych.
PNB nie występuje jednakże jawnie w przyjętych współcześnie systemach rachunków narodowych, zgodnych z dyrektywami ONZ. W Polsce, po transformacji ustrojowej i przyjęciu nowego systemu rachunków narodowych, PNB przestało być publikowane przez GUS, jakkolwiek wszelkie dane do jego określenia zawarte są w rachunkach narodowych.
Zamiast PNB współcześnie eksponowany jest, obok sztandarowego PKB, produkt narodowy netto (PNN) i/lub dochód narodowy (DN), określany skądinąd także jako „dochody z czynników produkcji otrzymane przez obywateli danego kraju w kraju i za granicą” i często promowany jako funkcjonalny ekwiwalent PNB.
Wskaźniki PNN i/lub DN nie są ekwiwalentne z PNB. Nie są także współmierne ani z PNB, ani z PKB.
PNB, określany z zasady w cenach rynkowych, różni się od PKB o wielkość dochodu netto z własności za granicą, zwanego także saldem dochodów zagranicznych (SDZ). PNN, jakkolwiek określany także w cenach rynkowych, jest mniejszy od PNB o łączną amortyzację środków produkcji, uważaną za bardzo trudną do wyliczenia. Dochód narodowy, który określany jest w cenach bazowych (cenach czynników produkcji), w stosunku do PNB nie obejmuje dodatkowo podatków pośrednich (w tym VAT), także zdecydowanie trudnych do sumarycznego określenia. 1
Dla obywatela – przedsiębiorcy nieoczywisty bądź wręcz mylący jest sens publikacji PNN i/lub DN, niewspółmiernych ani z PNB, ani, co szczególnie ważne, z PKB – wskaźnika absolutnie dominującego we współczesnym, globalnym paradygmacie gospodarczym.
Zważywszy szczególną rolę PKB, rozwiązaniem z wyboru odnośnie dochodów z czynników produkcji otrzymanych przez obywateli polskich powinno być publikowanie wskaźnika, czytelnie porównywalnego z PKB. Wskaźnikiem takim jest PNB, a nie PNN bądź DN.
Jednocześnie pragniemy zaznaczyć, że podanie PKB oraz PNB nie wystarcza jeszcze do pełnego określenia poznawczo cennej struktury dochodu brutto w układzie: obywatel / osoba zagraniczna – kraj / zagranica. Dookreślenie tej struktury wymaga dodatkowo publikowania danych uzupełniających – składników salda dochodów zagranicznych. 2
Światło na źródło obecnej, dość paradoksalnej sytuacji rzuca opinia prof. Marii Drozdowicz – Bieć: „Zastąpienie formuły produktu narodowego jej powszechnym dziś w użyciu produktem krajowym wynikało z ekspansji zagranicznej krajów wysoko rozwiniętych do krajów tzw. trzeciego świata, w tym zwłaszcza byłych kolonii. Formuła narodowego produktu powiększała przepaść wyrażoną wartością PNB pomiędzy krajami wysoko rozwiniętymi a krajami zacofanymi, gdzie lokowano inwestycje. Pogłębianie się tych różnic zagrażało narastaniem niepokojów społecznych i stabilności politycznej świata. Wprowadzenie formuły PKB doskonale niwelowało te różnice, a nową formułę produktu krajowego chętnie wykorzystywano w propagandzie.” 3
Powyższa konstatacja nie przesądza o indywidualnych decyzjach krajów co do publikacji PNB, podejmowanych w różnych momentach i sytuacjach. Wierzymy, że obecny moment i sytuacja w Polsce są dostateczne na to, aby taką decyzję podjąć.
W przypadku uznania przez Pana Prezydenta naszej argumentacji, uprzejmie prosilibyśmy o stosowne zainspirowanie i/lub wpłynięcie na konstytucyjny organ, odpowiedzialny za prace GUS, w kierunku doprowadzenia przezeń do uzupełniającego publikowania PNB, najkorzystniej łącznie z danymi uzupełniającymi. Nie bylibyśmy w tym osamotnieni: według portalu Trading Economic, 16 krajów UE publikuje PNB 4. Są to Austria, Belgia, Cypr, Czechy, Dania, Finlandia, Niemcy, Irlandia, Łotwa, Litwa, Malta, Holandia, Portugalia, Słowenia, Szwecja, Wielka Brytania.
Z wyrazami szacunku,
Prezes Rady Gospodarczej Strefy Wolnego Słowa
Współpraca: ekspert RGSWS dr Jan P., Partnerzy Zmiany w Przemyśle